Małżeństwa decydujące się na rozwód stają wobec konieczności zgromadzenia szeregu dokumentów i uporządkowania wielu faktów ze swojego wspólnego życia. Do sprawy warto podejść w sposób jak najlepiej zorganizowany – już samo podjęcie decyzji i działań prowadzących do uzyskania rozwodu jest trudnym doświadczeniem. Jeśli dodamy do tego przedłużającą się batalię sądową – może być to doświadczenie również wyjątkowo dramatyczne.
Dlatego też trzeba wiedzieć, w jaki sposób przygotować się do rozwodu. Kiedy sąd może odrzucić pozew, jakie są rodzaje rozwodów, jak napisać i złożyć pozew? Czy można starać się o alimenty od byłego już małżonka? I wreszcie jak podzielić majątek wspólny oraz władzę rodzicielską? Oto wszystko, co powinniście wiedzieć o rozwodzie.
Warunki wydania orzeczenia o rozwodzie
Kiedy możemy złożyć pozew o rozwód i w jakich przypadkach sąd wyda orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa? Aby móc uzyskać rozwód, musi nastąpić trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. To oznacza, że muszą zostać zerwane wszelkie więzi fizyczne, duchowe i gospodarcze. Należy tu wspomnieć o fakcie, iż rozwód może dojść do skutku, gdy więź gospodarcza nie została zerwana, czyli małżonkowie nadal ze sobą mieszkają. Wówczas muszą jednak zostać zerwane więzi fizyczne i duchowe.
Trzeba również pamiętać, o tym, że rozkład pożycia musi być trwały i zupełny. Trwały – oznacza, że już nigdy nie zamierzamy do współmałżonka wrócić, natomiast zupełny – że rzeczywiście więzi te zostały nieodwołalnie zerwane. Wyjątkiem jest oczywiście wyżej opisana sytuacja – ale każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie. Zanim więc napiszemy i złożymy pozew rozwodowy, należy ustalić czy rzeczywiście nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia – to pozwoli nam uniknąć odrzucenia pozwu już na pierwszej rozprawie.
Kiedy sąd może odrzucić pozew rozwodowy?
Rozpad więzi łączących małżonków jest tak zwaną pozytywną przesłanką orzeczenia rozwodu. A jednak nawet po zaistnieniu ich wszystkich, sąd może odrzucić pozew o rozwód. Dzieje się tak z powodu wystąpienia tak zwanych przesłanek negatywnych. A należą do nich:
- – dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków – do sądu należy ocena, czy rozwód nie będzie wiązał się z nadmiernym ich cierpieniem,
- – sprzeczność z normami życia społecznego – kiedy na przykład jeden z małżonków jest chory i wymaga opieki,
- – fakt złożenia pozwu rozwodowego przez małżonka wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa i brak zgody na rozwód strony niewinnej – jest przesłanką do odrzucenia pozwu rozwodowego. Jeśli jednak strona pozwana zgadza się na rozwód, sąd może go orzec.
Jakie są rodzaje rozwodów?
Polskie prawo dopuszcza dwa rodzaje rozwodów – bez orzekania o winie i z orzekaniem winy, przy czym możliwe jest orzeczenie winy jednego lub obojga małżonków. Rozwód bez orzeczenia winy można uzyskać na zgodny wniosek obu stron i w takim przypadku sprawa może zostać zakończona na pierwszej rozprawie.
Przebieg sprawy rozwodowej, w czasie której będzie odbywało się orzekanie o winie, będzie bardziej skomplikowany i długotrwały. W tym przypadku bowiem konieczne będzie przeprowadzenie postępowania dowodowego i przesłuchanie powołanych świadków. W części przypadków jest to jednak korzystne rozwiązanie, na przykład wówczas, gdy jedno z małżonków starać się zamierza o alimenty od byłego partnera.
Jak złożyć pozew rozwodowy?
Pozew o rozwód należy złożyć w Sądzie Okręgowym odpowiednim do ostatniego miejsca zamieszkania małżonków. W przypadku, jeśli mieszkają oni osobno, to Sąd właściwy dla miejsca zamieszkania osoby pozwanej będzie odpowiedni – a jeśli ustalenie miejsca zamieszkania pozwanego jest niemożliwe, strona żądająca rozwodu powinna złożyć pozew w Sądzie właściwym dla swojego miejsca zamieszkania.
Za złożenie pozwu o rozwód Sąd każdorazowo pobiera opłatę w wysokości 600 złotych, którą można uiścić na trzy sposoby:
- – w kasie Sądu – należy wówczas potwierdzenie wpłaty dołączyć do pozwu,
- – w znaczkach skarbowych – należy przykleić je na pozwie,
- – przelewem – potwierdzenie wykonania przelewu dołączyć do pozwu.
Osoba znajdująca się w trudnej sytuacji materialnej może starać się o zwolnienie z opłaty za wniesienie pozwu rozwodowego. W tym celu należy napisać oświadczenie, w którym zawarte zostaną najważniejsze informacje o sytuacji materialnej i rodzinnej strony wnioskującej wraz z dokumentacją dotyczącą wysokości dochodów i wydatków wraz z uzasadnieniem prośby (znaczne pogorszenie sytuacji finansowej w związku z koniecznością poniesienia opłaty sądowej).
Pamiętajmy, że po otrzymaniu pozwu, Sąd przesyła jego kopię stronie pozwanej. Ta ma czas 14 dni kalendarzowych na odpowiedź na pozew rozwodowy – składa ją w formie pisemnej w dwóch egzemplarzach.
Jak napisać pozew?
Aby uzyskać rozwiązanie małżeństwa, należy napisać pozew, którego wzór można pobrać w Internecie lub w siedzibie Sądu. Należy do niego dołączyć:
- – skrócony odpis aktu małżeństwa,
- – skrócone odpisy aktów urodzenia wspólnych małoletnich dzieci małżeństwa,
oraz, w zależności od sytuacji i żądań strony pozywającej:
- – dokumentację dotyczącą uzyskiwanych dochodów,
- – dokumentację dotyczącą opłat eksploatacyjnych (kredyt, media, czynsz, itd.),
- – wniosek o udzielenie zabezpieczenia – warto złożyć go razem z pozwem, wówczas nie podlega on opłacie. Jeśli składamy go w terminie późniejszym – Sąd naliczy opłatę w wysokości 40 zł.
Podział majątku wspólnego
Jeśli Sąd uzna, że rzeczywiście doszło do rozkładu pożycia i małżeństwa uratować się nie da – małżonkowie otrzymają rozwód wraz z orzeczeniem o winie jednego z nich lub obojga albo też bez orzekania. Do ustalenia pozostaje jeszcze jedna kwestia – podział majątku wspólnego.
Podziału majątku można dokonać już na rozprawie rozwodowej, jeśli jedno z małżonków złoży do Sądu stosowny wniosek. Często jednak zdarza się, że małżonkowie potrafią się w tej sprawie porozumieć – wystarczy wówczas razem wybrać się do notariusza i spisać odpowiednią umowę.
Kolejną opcją jest rozwiązanie kwestii podziału majątku już po orzeczeniu rozwodu. Można to zrobić albo u notariusza, albo na drodze kolejnego postępowania sądowego.
Alimenty i władza rodzicielska
Rozwód to również konieczność ustalenia zakresu władzy rodzicielskiej dla każdego z małżonków. Tę sprawę Sąd rozstrzyga zawsze na rozprawie rozwodowej. Podział władzy zostaje zapisany w wyroku, a przedstawiać się może następująco:
- – obojgu rodziców przyznawane jest wykonywanie władzy rodzicielskiej,
- – władza rodzicielska zostaje przyznana jednemu z rodziców, drugiemu natomiast zostają one ograniczone lub odebrane,
- – obojgu rodzicom zostają one ograniczone, zawieszone lub odebrane.
W przypadku rozwodu z orzeczeniem winy jednego z małżonków, strona, która nie została uznana za wyłącznie winną rozpadu małżeństwa i która znalazła się w niedostatku, może starać się o przyznanie alimentów. Ich wysokość powinna odpowiadać usprawiedliwionym potrzebom strony uprawnionej, ale również możliwościom zarobkowym strony zobowiązanej do ich zapewnienia.
Aby więc możliwe było przyznanie alimentów, małżonek ubiegający się o nie musi spełnić dwa warunki: nie może zostać uznanym jako jedyny winny rozkładu pożycia oraz musi wykazać, że popadł w niedostatek. Niedostatek jest przy tym rozumiany jako niezawiniony brak możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb (w całości lub części).
Pamiętać należy, że w chwili, gdy małżonek uprawniony do otrzymywania alimentów zawrze kolejny związek małżeński, obowiązek alimentacyjny wygasa. Podobnie wygasa on w chwili upłynięcia pięciu lat od dnia orzeczenia rozwodu. W wyjątkowych okolicznościach i na żądanie uprawnionego możliwe jest jego przedłużenie, jeśli tego wymagają zasady współżycia społecznego.
Rozwód to poważny i trudny krok. Ale przygotowując się do niego i znając jego przebieg, możemy nieco złagodzić jego skutki.
